Süt iznini kullanmayan kadın çalışan, parasını talep edebilir. Kullanılmayan süt izni parası nasıl alınabilir?
İş Kanunu’na göre, kadın işçilerin doğumdan önce ve sonra sekizer haftadan toplam 15 hafta analık izni hakları bulunuyor. Çoğul gebelikte bu süreye iki hafta ekleniyor. Sağlık durumu uygun olan kadın işçi doktor raporu alarak doğumdan önceki üç haftaya kadar çalışmaya devam edebilir. Bu durumda doğum öncesinde kullanmadığı analık iznini doğum sonrasında kullanabilir.
Kadın istihdamını artırmak amacıyla son yıllarda bazı önemli düzenlemeler yapıldı. Bu kapsamda, 2016 yılında yapılan değişiklikle doğum sonrası analık hali izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla kadın işçilere ilk çocukta 2 ay, ikinci çocukta 4 ay, üçüncü ve daha sonraki çocukların doğumunda ise 6 ay süreyle yarım gün izin verilir. Kadın işçiler bu dönemde haftalık çalışma süresinin yarısı kadar çalışıp, kalan yarısında izin kullanırlar. İzinli sayıldıkları saatler için İşsizlik Sigortası Fonu’nca asgari ücret üzerinden ödeme yapılır. Böylece, asgari ücretle çalışanlar yarım gün izin hakkından yararlanırken hiç gelir kaybına uğramazlar. Daha yüksek ücretle çalışanlar ise çalıştıkları saatlerin parasını normal ücretleri üzerinden, kalan kısmını ise asgari ücret üzerinden aldıkları için ellerine geçen net parada bir miktar düşüş olur.
Kadın işçiler, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde 1,5 saat süt izni kullanabilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler, işveren karışamaz. Süt iznindeki süreler çalışılmış sayılır ve normal ücrete tabi tutulur.
Süt izni, yarım gün izin hakkını kullananlar için bu izinlerden sonra, kullanmayanlar için ise analık izninin bitiminden itibaren kullandırılır. İşverenin süt iznini kullandırmaması halinde 2020 yılı itibarıyla 2 bin 809 lira idari para cezası uygulanır. Kullanılmayan Süt İzninin Parası Yüzde 50 Zamlı Ödenir. Kullanılmayan süt izninin parasının ödenmesi konusunda kanunda bir hüküm bulunmuyor. Daha önce bu konudaki talepler de yargıdan dönüyordu.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2016 yılından beri, kullanılmayan süt izinlerinin parasının ödenmesi yönünde kararlar alıyor. Yargıtay 22. H. D.’nin Esas No: 2015/12878, Karar No: 2016/17527; Esas No:2015/16933, Karar No: 2017/19050; Esas No: 2017/19628, Karar No: 2019/2718 ve Esas No: 2017/26761, Karar No: 2020/518 sayılı kararları örnek gösterilebilir.
Yargıtay daha önce de kanunda bir hüküm bulunmamasına rağmen gece 7,5 saatten fazla çalıştırılan işçilere zamlı ücret üzerinden fazla mesai parası ödenmesi yönünde karar almıştı. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, süt izni konusunda da benzer yorum yapılmasının hakkaniyete ve kanun koyucunun amacına uygun olduğunu değerlendiriyor.
Yasa uyarınca kadın işçilere çocuklarını emzirmeleri için günde 1,5 saat süt izni verilmesi hususunun işverenin inisiyatifinde olmadığı vurgulanan kararda, işçinin süt izni kullanması gerektiği halde iznin kullandırılmaması durumunda, kullandırılmayan sürenin tespit edilerek yüzde 50 zamlı ücret üzerinden hesaplama yapılması gerektiği belirtildi.
Kulanılmayan Süt İzni Nasıl Hesaplanacak?
Doğum sonrası 8 hafta analık izninin ardından çalışmaya başlayan kadın işçinin, 10 ay boyunca, çalıştığı günler için 1,5 saatlik süt izni hakkı bulunuyor. Analık izninin ardından iki ay yarım gün izin hakkı kullanan kadın işçiler, bu dönemde ayrıca süt izni kullanamazlar. Dolayısıyla, günlük 1,5 saatlik süt izni hakkı, iki aylık sürenin bitiminde başlar.
Haftada 6 gün çalışan kadın işçinin aylık 36 saat süt izni hakkı vardır. Aylık brüt ücreti 4 bin lira olan bir kadın işçinin normal saatlik ücreti 22.22 TL’ye karşılık gelir. Kullanılmayan süt izninin saatlik ücreti yüzde 50 zamlı olarak 33.33 TL’dir. Bu işçiye, kullanmadığı süt iznine karşılık aylık 300 lira, 10 ayda ise toplam 3 bin lira ücret ödenmesi gerekir.
