Ülkemizde ebeveynlerin çalışma hakları, belirli İş kanunları ve yasalarla güvence altındadır. Kadın ve erkek çalışan haklarından sonra engelli çocuğu olan çalışan ebeveynlerin hakları ve tüm detaylı bilgileri sizler için derledik.
Mazeret izni
6645 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 35. Maddesi ile 4857 Sayılı İş Kanuna eklenen maddeye göre; “İşçilerin en az % 70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, 1 yıl içinde toptan veya bölümler halinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.”
Refakat izni
Çalışanın bakmakla yükümlü olduğu(anne, baba, eş, çocuklar ve kardeşler) kişilerden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının oluşması sonucu alınan sağlık kurulu raporuyla(bu raporda hayati öneme haizdir ibari geçmek zorunludur) çalışan hakları korunarak üç aya kadar izin alabilir. Bu izin, ağır engelli çocukların bakımında kullanılacağı gibi sağlık kurulu kararı çıktığı gün başlar.
Anneler için erken emeklilik imkanı
5510 sayılı Kanuna göre, başkasının bakımına muhtaç ağır engelli çocuğu olan ve (4/a), (4/b) veya (4/c) sigortalısı olan yahut isteğe bağlı sigorta primi yatıran kadınların emeklilik hakkı hesaplamaları yapılırken 1 Ekim 2008 sonrası çalışılan her 4 yıla 1 yıl prim süresi eklenirken, yaştan da 1 yıl düşülmektedir.
Gelir vergisi indirimi
Ücretli çalışan engelli kişiler ile bunların bakmakla yükümlü olduğu engelli kişiler, serbest meslek sahibi engelli kişiler ile bunların bakmakla yükümlü olduğu engelli kişiler; basit usulde vergilendirilenlerden, tüccar ve ücretli durumuna girmeksizin, imalat, tamirat ve küçük sanat işleri ile uğraşan (ilk madde ve yardımcı malzeme müşteriye ait olarak faaliyet gösteren terzi, tamirci, marangoz gibi) engelliler, gelir vergisi indiriminden yararlanabilir.
2024 yılı için tespit edilen engelli vergi indirimleri şu şekildedir:
Buna göre birinci derece engelliler için vergi indirim tutarı 6.900 TL olarak belirlenmiştir. İkinci derece engelli vergi indirim oranı ise 4.000 TL’dir. Sistemde üçüncü derece engelli vergi oranı üzerinden toplam 1.700 TL indirim tutarı uygulanmasına karar verilmiştir.
Memurlar için nöbet muafiyeti ve izin hakkı
Kamu kuruluşlarında çalışan engelli çocuğu olan memur anne ve babalara nöbet ve fazla mesai muafiyeti bulunmaktadır. Hatta konuyla ilgili Sendikal Gelişmeler Doğrultusunda Alınacak Önlemler konulu Başbakanlık Genelgesinin 3. Maddesi, “Kamu çalışanlarının kanunen bakmakla yükümlü olduğu engelli aile bireyinin bakıma muhtaç olduğunun ilgili mevzuatına göre alınmış geçerli engelli sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi kaydıyla bu durumdaki personele; engelli aile ferdinin günlük bakımı için izin kullanımında gerekli kolaylık sağlanacak ve personel mesai saatleri dışındaki nöbet görevinden ve gece vardiyasından muaf tutulacaktır.’’ ifadelerine yer verilmiştir.
Engelli bir çocuğun evlat edinilmesi durumunda sahip olunan haklar
Türk Medeni Kanununa göre evlat edinen aileler veli sıfatı taşır. Bu nedenle, engelli bir çocuğun evlat edinilmesi durumunda kazanılan haklar, öz anne babanın var olan haklarıyla aynıdır. Ağır engelli olan bir çocuğu evlat edinen kadın çalışan, erken emeklilik hakkından yararlanmak üzere SGK’ya başvuru yapabilir.
