Doğum sonrası ücretsiz izin hakkı, yeni anne olmuş kadın çalışanların yararlandığı izinlerden yalnızca biri. Ücretsiz izin haricinde annelerin hamilelik döneminde ve doğum sonrasında yararlanabileceği farklı izinler de var:
– Analık izni: Çalışan her kadının temel hakkı olan doğum iznidir. Doğum izni ya da analık izni; doğum öncesinde 8, doğum sonrasında 8 olmak üzere 16 haftalık bir sürece yayılır. Doğum öncesindeki 8 haftalık iznin tamamı kullanılmazsa kullanılmayan süre doğum sonrası izne eklenebilir. Ancak doğuma 3 hafta kaldığında annenin izne ayrılması zorunludur. Analık izninin kullanılabilmesi için hamileliğin raporlar ve belgeler ile işverene bildirilmesi ve dilekçe verilmesi gerekir. Çalışan kadın, doğum için kullandığı izin boyunca işverenden ücret almaya devam eder. Ancak analık izninin ücretli olarak kullanılabilmesi için çalışanın son 1 yıl içinde en az 90 gün yatmış sigorta pirimi bulunmalıdır.
– Çalışma süresi izni: Gebeler ve yeni doğum yapmış çalışanlar günlük 7,5 saatten fazla çalıştırılamazlar. Ayrıca emziren anneler 1 yıla kadar gece vardiyasında çalıştırılamazlar.
– Ağır iş izni: Çalışan kadınların iş yerinde hafif işler yapması sağlanır. Eğer iş yerinde hafif işler yoksa kadın çalışan ücretsiz izin talebiyle izne ayrılır.
– Kısmi zamanlı çalışma izni: Kısmi zamanlı çalışma veya part time çalışma olarak adlandırılan bu izin, doğum yapmış kişiye haftanın yarısı için verilen ücretsiz izindir. İlk doğum için 60 gün, ikinci doğum için 120 gün, üçüncü ve sonraki doğumlar içinse 180 gün boyunca annenin ücretsiz yarı zamanlı çalışma hakkı vardır. Bu süreler gerekli olan durumlarda doktor raporu ile uzatılabilir. Kısmi zamanlı çalışma iznini kullanan kadın; çalıştığı sürenin ücretini işvereninden, çalışmadığı sürenin ücretini ise İŞKUR’dan alabilir. İŞKUR’dan yarı zamanlı çalışma ödeneği alabilmek için doğum raporunun bitmesinin ardından 1 ay içinde İŞKUR’a başvurmak gerekir.
– Uzun süreli kısmi çalışma hakkı: Bu çalışma izni yarı ücretli olup her iki ebeveynin de çalışıyor olma şartını gerektirir. Bu çalışma hakkı anne veya baba tarafından kullanılabilir. Doğum sonrası kullanılan kısmi çalışma hakkı çocuğun ilkokul çağına geldiği ayın sonuna kadar geçerlidir ve her çocuk için 1 kez kullanılabilir.
– Emzirme izni: Yeni doğum yapmış kadın çalışanlar, işe döndükten sonra emzirme izninden faydalanabilir. Emzirme izni günlük en az 1,5 saattir. Çalışan kadın süt iznini günün istediği zaman diliminde kullanabilir ancak bu zaman dilimini öncesinde işverenine bildirmekle yükümlüdür. Ayrıca çalışan emzirme iznini günün istediği saatlerine bölebilir ancak izinleri toplu kullanamaz. Emzirme izinleri, çalışma saatlerinin dışında kabul edilemez. Ayrıca bu izin ücretli olduğu için işverenler ücret kesintisi yapamazlar.
