Çalışan kadınların hamilelik döneminde ve doğum sonrasında işlerine bir süre ara vermeleri gerekiyor. Yasalar da bu dönemlerde kadınların izin hakkını koruma altına alıyor. Böylece kadınlar, kendi ihtiyaçlarına ve bebeklerinin gereksinimlerine odaklanmaları gereken bu dönemde işlerini kaybetme korkusu yaşamıyor. Peki, kadınların doğum sonrasında kullanabileceği doğum sonrası ücretsiz izin nedir?
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Hakkı Nedir?
Doğum sonrası ücretsiz izin hakkı, doğum izni sonrasında isteğe bağlı olarak kullanılabilecek bir izin türüdür. Ücrete tabi olmaması nedeniyle bu izni kullanan kişi işvereninden ücret almaz. Doğum sonrası ücretsiz izin, çalışan her kadının yasal hakkı olduğu için ücretsiz izne ayrılmak isteyen anneler bu talepleri nedeniyle işten çıkarılamaz.
Özel sektör çalışanları için doğum sonrası ücretsiz izin yönetmeliği 2003 yılında yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanununda yer alıyor. Devlet memurlarına ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu gereğince doğum sonrası ücretsiz izin hakkı tanımlanıyor.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Hakkı Kimleri Kapsıyor?
Doğum sonrası ücretsiz izin hakkı, çalışan ve doğum yapmış kadınları kapsıyor. Ancak bu izin herkese değil, talepte bulunan annelere verilir. Ayrıca 3 yaşından küçük bebeği evlat edinmiş annelere veya babalara da ücretsiz izin hakkı tanınır. Ancak bu süre zarfında başka bir ücretsiz izin hakkının kullanılmıyor olması gerekir.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Kaç Gündür?
Yıllık izin hakkının dışında tutulan doğum sonrası ücretsiz iznin süresi, en fazla 6 ay olmak şartıyla, özel sektörde çalışan tarafından belirlenir ve işverenin onay vermesini gerektirmez. Ancak bu izin 6 aydan daha uzun süreyle kullanılmak istendiğinde işverenin onayı gerekir.
Doğum sonrası ücretsiz izin süresi kamu personelleri için 24 aydır. 24 aylık ücretsiz izin kadın memura verildiği gibi erkek memura da verilebilir. Doğum sonrası izin hesaplamaları yapılacaksa sürenin başlangıcı olarak doğum raporunun bitimi alınır.
Örneğin 5 Mayıs 2023 tarihinde doğum yapacak bir kadının 8 haftalık doğum izni 30 Haziran 2022 tarihinde biter ve bu tarihten sonra ücretsiz izin süresi başlar. Bu kişi özel sektör çalışanıysa 1 Temmuz’da başlayacak ücretsiz doğum izni 6 ay sonra yani aralığın son günü biter. Eğer memursa izin süresi 2024 yılında, haziran ayının son günü sona erer.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Parça Parça Kullanılabilir mi?
Doğum sonrası ücretsiz izin süresi bölünebilir ancak bölünse bile kullanım süresi özel sektörde 6 ay, kamuda 24 ay ile sınırlıdır. Örneğin; doğum sonrası ücretsiz izne ayrılmış bir memur 3 ay çalıştıktan sonra 1 sene çalışmayabilir, 5 ay tekrar çalıştıktan sonra 4 ay tekrar izin kullanabilir. Burada toplam 16 ay izin yapmıştır ancak doğumdan itibaren 24 ayını tamamladığı için ücretsiz izin hakkını kullanmış sayılır.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Hakkı Nasıl Kullanılır?
Doğum sonrasında ücretsiz izin hakkı kullanmak için işverene dilekçe ile başvuruda bulunmak gerekir. Bu izin dilekçesi izni kullanmaya başlamadan 1 ay önce verilmelidir.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Dilekçesi Örneği Nasıl Olmalıdır?
Doğum sonrası ücretsiz izin dilekçesi bağlı olunan kurum, kuruluş ya da iş yeri adına yazılır. Dilekçenin sağ üst köşesine dilekçe teslim tarihi atılır. Dilekçeye kurum ismi veya iş yeri unvanı ile başlanır. İş yerinde çalışmaya başlanılan tarih, doğum yapılan tarih, doğum izni kullanılan zaman diliminin başlangıç ve bitiş tarihleri dilekçeye eklenir.
İzni kullanmak isteyen kişi özel sektörde çalışıyorsa 4857 sayılı İş Kanununun 74. Maddesi gereğince 6 aylık ücretsiz izin hakkından yararlanmak istediğini açıklar. Eğer dilekçe devlet memuru tarafından yazılıyorsa ve devlet dairesine gönderilecekse 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108’inci maddesi gereğince izin talebinde bulunulur. Ücretsiz iznin hangi tarihten itibaren başlayacağı da dilekçeye eklenir.
Dilekçe açıklaması yapıldıktan sonra “Gereğini arz ederim.” cümlesiyle dilekçe tamamlanır. Dilekçede mutlaka isim, soy ismi, adres ve imza bulunmalıdır. Ayrıca dilekçenin sol alt kısmına isim ve adres, sağ alt kısmına imza atılmalıdır. Doğum raporu dilekçesine doğum raporu örneği de eklenmelidir. Bu rapor dilekçeden ayrı bir şekilde verilebilir ancak dilekçede adresin altında “Ek: Doğum raporu örneği” ifadesinin yer alması gerekir.
