Çalışan annelere, doğum izninden kısmi süreli çalışmaya, evde çocuk bakımı yardımından doğum borçlanmasına kadar çalışma hayatında birçok hak tanınıyor.
BUNLARIN dışında devletin çalışan annelere yönelik farklı destekleri de var ve bunların çoğu bilinmiyor. 2019 yılında asgari ücretteki artışla birlikte bu destekler de arttı ve 7 bin liraya kadar yükseldi. İşte çalışan annelerin yararlanacağı devlet destekleri.
1-Doğum Yardımı
Çalışan anneler, doğum yaptıklarında, devletten doğum yardımı ya da halk arasında bilinen adıyla çocuk yardımı da alıyor. Doğum yardımı 15 Mayıs 2015 tarihi sonrasında gerçekleşen ve canlı doğumlar için veriliyor. Yardım tutarı ise birinci çocuk için 300 lira, ikinci çocuk için 400 lira, üçüncü ve sondaki çocuklar için 600 lira. Doğum yardımından yararlanmak için Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri’ne başvurmak gerekiyor.
2-Yarım Gün Çalışma Desteği
Çocuğu okula başlayana kadar çalışan anneler, yarım gün çalışma hakkından yararlanabiliyor. İşçi statüsünde çalışan kadın anneler doğum izninden sonra çocukları okul çağına gelene kadar yarı zamanlı çalışabiliyor. Anneler; yasal doğum izinleri bittikten sonra ilk çocuk için 2 ay (60 gün), ikinci çocuk için 4 ay (120 gün), 3 veya daha fazla çocuk için 6 ay (180 gün) yarım gün çalışabiliyor ve tam maaş alıyor. Böylece çalışan anneler yarı zamanlı çalışsa da tam maaş alıyor ve maaştan hiçbir kesinti yapılmıyor. Örneğin, çocuk doğduktan sonra doğum izniniz bitti, isterseniz 60 gün yarı zamanlı çalışabilir ve bu iki ay boyunca da maaşınızı tam alabilirsiniz. Çocuğu engelli doğan anneler ise 12 ay süreyle yarı zamanlı çalışabilir. Ayrıca çalışan annelerin; çocuk, ilkokula başlayana kadar yarım gün çalışma hakları da bulunuyor. Bu durumda yarım maaş alınıyor, fiili çalışmaya bağlı ödemeler devam ediyor.
3-Süt Parası
Çalışan anneler süt parası ya da bir başka isimle emzirme ödeneğinden da yararlanabiliyor. Bu imkandan SSK kapsamında çalışan anneler, yine SSK’lı çalışan babalar da faydalanabiliyor. Bağ-Kur’lu anneler de süt parası alabiliyor. Sigortalı çalışanların geçen bir sene içinde 120 gün prim ödemiş olması gerekiyor. Buna ek olarak Bağ-Kur’luların ise geçmişe dönük prim borcu bulunmaması gerekiyor. 2019 yılı için alınacak süt parası ise 180 lira. Emzirme ödeneği bir kereliğine verilen bir ödenektir.
4-Doğum Parası
SSK’lı çalışan kadınlar doğum yardımı adı altında doğum izni döneminde iş görmezlik parası alırlar. Bu ödenek, yasal bir haktır. Bu ödeneği alabilmek için doğumun gerçekleştiği tarihten önceki yıl için en az 90 gün sigorta primi ödenmesi gerekiyor. Bir başka şart ise doğum izni süresince işyerinde çalışılmıyor olması gerekiyor. Doğum izni öncesinde işten ayrılma halinde doğum parası alınmıyor. Tabi ödeneği alabilmek için doğumun gerçekleşmesi ve bebeğin de sağ olması şart. Doğum parası, çalışan annenin son üç aylık brüt ücretine göre hesaplanıp, ödeniyor. Buna göre günlük brüt ücret hesaplanıyor ve bunun üçte ikisi anneye ödeniyor. 2019 yılı asgari ücretli çalışan bir annenin alacağı doğum parası 6.367 lira.
5-Kreş Yardımı
Çalışan annelere devlet kreş yardımı da yapıyor. 2018 yılında kreş yardımının şartları da değiştirildi ve destek miktarı artırıldı. Destek için temel kriter ise annenin maaş durumu. Asgari ücretle çalışan anneler devletin sunduğu destekten faydalanıyor. Geçen sene yapılan düzenleme ile kadın çalışanlara yapılacak kreş yardımı, gelir vergisinden de istisna tutuldu ve bu rakam asgari ücretin yüzde 15’inden asgari ücretin yüzde 50’sine çıkartıldı.
YASA İLE ÇOK ŞEY DEĞİŞTİ
Yeni yasa ile sosyal güvenlik alanında birçok değişiklik yapıldı. Buna göre işsizlik maaşından yararlanmanın şartları kolaylaştırılırken, yasa ile 1000 liranın altında emekli maaşı alan kalmayacak.
İşsizlik ödeneğinden asgari ücret desteğine, emekli maaşından erlerin genel sağlık sigortasına kadar sosyal güvenlik alanında birçok değişiklik içeren yasa Resmi Gazetede yayımlandı. Yeni düzenleme ile işsizlik ödeneğinden yararlanmak için son 120 günlük prim ödeyerek sürekli çalışma şartı kaldırıldı, hizmet akdine tabi olarak çalışmak yeterli olacak. İşsizlik maaşından yararlanabilmenin şartları arasında 120 gün içinde prim ödenerek, sürekli çalışılmış olma şartı aranıyordu. Bundan dolayı da bazı çalışanlar işsizlik maaşından yararlanamıyordu. Yeni yasayla 120 günlük süre şartı esnetildi ve artık sürekli çalışma şartı yerine, iş sözleşmesinin devam edip etmediğine bakılacak. Böylece, SGK’ya eksik gün bildirenler de işsizlik maaşından yararlanabilecek.
150 BİN EMEKLİYE MÜJDE
Yeni yasa ile önemli bir değişiklik de emekli maaşında yapıldı. Buna göre malullük ve yaşlılık sigortasından ödenen aylıklar ile her ay itibarıyla yapılan ödemeler toplamı, dosya bazında yapılacak ek ödeme dahil 1000 liradan az olamayacak. Bugün hem Bağ-Kur tarım emeklileri hem de hak sahipleri arasında hissesi oranında bin liranın altında maaş alan emekliler bulunuyor. Yasa ile 600 lira ile 900 lira arasında emekli maaşı alanlara 100 lira ile 400 lira arasında zam yapılarak, maaşları bin liraya tamamlanacak. Böylece 1000 liranın altında emekli maaşı alan kalmayacak. Bu düzenlemeden de 150 bine yakın emeklinin yararlanacağı tahmin ediliyor. Bunların dışında yayımlana yasa ile er ve erbaşların genel sağlık sigortalısı sayılmayan eş ve çocukları ile anne ve babaları da genel sağlık sigortasından yararlanabilecek. Sandıkların statülerine tabi çalışan personelin sosyal güvenlik primleri artacak.
